کودکي و ماجراي خودخواهي

براي آموزش سخاوتمند بودن به کودک، والدين مي‌توانند از همان دوران کودکي سعي کنند ارزشهاي زندگي جمعي را به فرزندانشان بياموزند و به آنها يادآور شوند که هيچ کس نمي تواند به تنهايي زندگي کند.
کودکان خيرخواه و سخاوتمند، کودکاني هستند که تنها به فکر خود و منافعشان نيستند، بلکه به احساسات، نيازها و خواست هاي ديگر افراد خانواده و دوستانشان نيز اهميت مي‌دهند. اين کودکان آموخته‌اند که با بخشش، نيکوکاري و خوشرفتاري مي‌توانند موجب شادي ديگران شوند. کودکان سخاوتمند از اينکه ديگر اطرافيانشان را نيز همچون خودشان، سرحال و بانشاط مي‌بينند، لذت مي‌برند. آنها براي جمع و روابط اجتماعي ارزش و احترام قائلند و بخشش را يکي از ويژگيهاي برتر شخصيتي مي‌دانند.
اگر مي‌خواهيد کودکتان ويژگي خساست و خودخواه بودن را نداشته باشد، در مرحله اول سعي کنيد امنيت، اعتماد و مثبت انديشي را در او تقويت کنيد. سپس به منافع ديگران بينديشيد.
براي آموزش سخاوتمند بودن به کودک، والدين مي‌توانند از همان دوران کودکي سعي کنند ارزشهاي زندگي جمعي را به فرزندانشان بياموزند و به آنها يادآور شوند که هيچ کس نمي‌تواند به تنهائي زندگي کند. هنگامي که فردي در انجام کارهاي خير و نوعد‌دوستانه پيشقدم مي‌شود، نه تنها خود را تواناتر و داراتر از قبل مي‌يابد، بلکه موجب پرورش حس عزت نفس و ارزشمندي در خود مي‌شود. اغلب کودکان از حدود سه سالگي احساسي از همدلي و مهرباني از خود نشان مي‌دهند و طي آن به دلجويي از کودکان و افراد ديگر خانواده هنگام ناراحتي مي‌پردازند. در اين زمان است که مي‌توان رفتارهاي سخاوتمندانه را به کودک آموخت.
کودکان بخشنده و سخاوتمند خيلي زود ياد مي‌گيرند که خوراکي، لباس و اسباب بازي‌هايشان را با ديگر کودکان شريک شوند و دوستيها و روابط گروهي خود را بدين ترتيب گسترش دهند.
البته به خاطر داشته باشيد که هيچگاه نبايد آنها را وادار به بخشش وسايلي که به آنها علاقه دارند، کنيد. اغلب کودکان هميشه خواهان بخشش و نيکوکاري نيستند، اما اگر خود براي اين کار داوطلب شدند، بهتر است کمک آنها را بپذيريد. يکي از روشهائي که مي‌توان به وسيله آن به روحيه سخاوتمندي کودکان پي‌برد، مشاهده رفتارهاي آنها هنگام بازي‌هاي جمعي است. کودکي که خودخواه باشد، از اين که اسباب بازي هاي خود را به ديگر کودکان بدهد، احساس ناراحتي مي‌کند. لازم به ذکر است که اين احساس کودک ناشي از حس ناامني و عدم اعتمادي است که او نسبت به محيط، اعضاي خانواده، دوستان و ... دارد.
آنها به تدريج ياد مي‌گيرند که احساسها و عاطفه هاي ديگران را درک کنند و به آنها احترام گذارند. ولي مي‌توان با آموزشي هدفمند و برنامه ريزي شده، ويژگيهاي برتر شخصيتي را در آنها رشد و پرورش داد. براي مثال، پدر و مادر مي‌توانند با رعايت آداب و رسوم خانوادگي در دادن هديه هاي تولد، دادن عيدي به ديگر کودکان خانواده، بخشيدن اسباب بازي، کمک به افراد نيازمند، بازديد از مراکز نگهداري کودکان بي‌سرپرست و ... کودکان را بخشنده بار آورند.
اگر فرزندتان علاقه خاص به اسباب بازي يا لباسش دارد، اين اطمينان را به او بدهيد که مجبور نيست آن را به ديگري بدهد. کودکان زماني که دريابند مي‌توانند وسايل مورد علاقه شان را نگه دارند، براي بخشش ساير وسايلشان راحتتر اقدام مي‌کنند.
براي آموزش سخاوتمندي به کودک و کاهش حس خودمحوري در او مي‌توان از راهکارهاي عملي زير بهره جست.

راهكارها

کودک را با کودکان بزرگتر از خودش که رفتارهاي ملايمتر و صبورانه تري دارند، همبازي کنيد؛ تا او نيز به تدريج اينگونه رفتارها را بياموزد. کودک زماني مفهوم سهيم شدن با ديگران را ياد مي‌گيرد که احساس امنيت دروني کند. بنابراين اگر کودک در يابد که از سوي بزرگترهايش مورد توجه و علاقه است و براي حمايت شدن نيازي به سرسختي و پافشاري ندارد، حس امنيت در او شکل خواهد گرفت و به تدريج مي‌تواند به نيازهاي ديگران هم توجه کند. اگر پدر و مادر متوجه شوند که کودک اسباب بازيهايش را به دوستش مي‌دهد تا او هم با آنها بازي کند، بايد اين رفتار او را مورد تحسين قرار دهند.
کودکان خردسال به روشهاي تند و خشن پاسخ مي‌دهند. اگر پدر يا مادر مشاهده کردند که دو کودک بر سر يک اسباب بازي خاص کشمکش و دعوا دارند، بهتر است براي مدتي آن اسباب بازي را بردارند و زماني که بچه‌ها توانستند مفهوم با هم بازي کردن و سهيم شدن را درک کنند، آن را بياورند. يادگيري رفتارهاي اجتماع پسند نياز به الگو، تمرين و زمان دارد.
اگر کودک شاهد رفتارهاي سخاوتمندانه والدينش باشد، بديهي است که ياد مي‌گيرد خود نيز از آنچه دارد، ببخشد. هر چند وقت يکبار به اتفاق فرزندتان، سرِِِ کمد اسباب بازيها، کتابها، لباسهاي کوچک شده او برويد و با انتخاب آنچه که لازم ندارد و دادن آنها به کودکان نيازمند، لذت بخشش و نيکوکاري را در دل او پرورش دهيد.
كودكان زماني كه دريابند مي‌توانند وسايل مورد علاقه‌شان را نگه دارند، براي بخشش ساير وسايلشان راحت‌تر اقدام مي‌كنند.
منبع: روزنامه اطلاعات
/س